dYdX یک صرافی غیرمتمرکز است که امکان انجام انواع معاملات، از معاملات آنی گرفته تا معاملات مارجین و دارای اهرم را فراهم میکند. dYdX امنیت و شفافیت صرافیهای غیرمتمرکز را با سرعت و کارایی انواع متمرکز ترکیب میکند و از این طریق قصد دارد به یک صرافی پیشرفته و حرفهای برای معامله ارزهای دیجیتال تبدیل شود.
رشد dYdX در پی جستوجوی کاربران برای پلتفرمهای معاملاتی غیرحضانتی که امکان انجام تراکنشهای سریع و ارزان را برایشان فراهم کنند، به نقطهای اساسی و محوری رسیده است. dYdX در زمان نگارش این مقاله شاهد افزایش چشمگیر حجم تراکنشها بوده و بهلطفتبادل ارزهای دیجیتال از جانب دولت چین و همچنین زمانبندی هوشمندانه این صرافی برای توزیع مشوقهای معاملاتی در بین معاملهگران، حجم تراکنشهای آن از مرز ۶۹ میلیارد دلار عبور کرده است. در تصویر زیر، نمودار رشد dYdX را از ماه اوت ۲۰۲۱ (مرداد ۱۴۰۰) تاکنون مشاهده میکنید
ویژگیهای صرافی dYdX
صرافی dYdX از برخی ویژگیهای کلیدی برخوردار است که در موفقیت این صرافی نقشی کلیدی داشتهاند. برخی از این ویژگیها عبارتاند از:
- تسویه آنی معاملات: معاملات در صرافی dYdX، بهلطف موتور تطبیق معاملههای این صرافی که بهصورت برونزنجیرهای کار میکند، با سرعت بسیار بالا و بهطور آنی تسویه میشوند؛
- بهرهگیری از اوراکلهای سریع چین لینک برای تعیین قیمت: امروزه با وجود اوراکلها، سرعت تعیین قیمتها خیلی بالاتر رفته است. با استفاده از اوراکلها، قیمت در لحظه انجام معامله و بهصورت آنی مشخص میشود؛
- اهرمهای بالاتر و جریمه لیکوییدیشن پایینتر: باز هم بهدلیل کارایی بهتر اوراکلها، فرایند لیکوییدشدن معاملاتی که وثیقه خود را از دست دادهاند در این صرافی بهینهتر شده است؛
- حریم خصوصی: صرافی dYdX از یک نوآوری به نام زیکی رولآپ (ZK-Rollup) استفاده میکند که بهجای منتشرکردن همه تراکنشها، مجموع ترازهای آنها را در نظر میگیرد و به این ترتیب، حریم خصوصی بیشتری را برای تریدرها قائل میشود.
تاریخچه و توزیع ثروت
صرافی dYdX یک توکن اختصاصی به نام DYDX دارد که آن را در تاریخ ۳ اوت ۲۰۲۱ (۱۲ مرداد ۱۴۰۰) عرضه کرده است. DYDX یک توکن حاکمیتی است که به اعضای جامعه dYdX اجازه کنترل و اداره این این پروتکل لایه دوم را میدهد. فعالیتهایی مانند حاکمیت، ارائه پاداش و سهامگذاری در پروتکل dYdX از طریق این توکن انجام میشوند.
معاملات مارجین dYdX در لایه اول اتریوم
محصول اصلی dYdX، یک پلتفرم مجزا برای معاملات مارجین در همان لایه اول اتریوم بود که معاملات اسپات و مارجین را با اهرم اولیه ۵ برابری ارائه میکرد.
در این پلتفرم، جفتهای معاملاتی زیادی مثل ETH-DAI، ETH-USDC و DAI-USDC ارائه میشدند. برای جفتهای BTC-USD، ETH-USD و LINK-USD امکان معامله پرپچوال با اهرم ۵ برابری فراهم شده بود.
کاربران میتوانستند یواسدیسی، اتر و دای را بهعنوان وثیقه سپردهگذاری کنند و به وامگیرندگانی که با اهرم مالی اقدام به معامله میکنند، وامهایی بدون حداقل زمان بازپرداخت ارائه نمایند. همچنین وامگیرندگان میتوانستند با یک نرخ وثیقه حداقل ۱۲۵ درصدی، داراییهای دریافتشده را بهطور مستقیم به کیف پولشان واریز کنند.
با این حال، اگرچه معاملات مارجین dYdX بهخوبی کار میکرد، همچنان به مشکل کارمزدهای بالا و تراکنشهای کند اتریوم مبتلا بود. مقیاسپذیری کم اتریوم همواره یکی از چالشهای اصلی آن بوده است. اتریوم تنها میتواند ۱۵ تراکنش را در ثانیه پردازش کند و این مسئله در کنار کارمزدهای بالا، کار را برای dYdX سخت میکرد.
معاملات پرپچوال dYdX در لایه دوم
پلتفرم جدید معاملات پرپچوال dYdX بر بستر شبکه لایه دوم استارکور کار میکند که بهصورت دورهای، اثباتهای دانش صفر را در یک قرارداد هوشمند اتریوم منتشر میکند تا اعتبار مبادلاتی که در لایه دوم در حال انجام هستند را ثابت کند. این کار با zkSTARKها که نوعی فناوری اثبات دانش صفر هستند انجام میشود.
راهکارهای مقیاسپذیری لایه دوم از جمله استارکور، بار محاسباتی را از روی زنجیره اصلی برمیدارند و از این طریق، هم تعداد تراکنشهای انجامشده در واحد زمان را افزایش میدهند، هم کارمزدها را بهطور چشمگیری کم میکنند و هم امنیت ذاتی اتریوم که غیرمتمرکزترین بلاک چین عمومی جهان است را حفظ میکنند.
نتیجه این اتفاق کاهش چشمگیر کارمزدها و پایینآمدن حداقل اندازه معاملات است. در حقیقت هنگام کار با dYdX، هیچ کارمزد گسی دریافت نمیشود.
صرافی جدید پرپچوال جفتهایی مثل BTC-USETH-USD، LINK-USD، AAVE-USD، UNI-USD، SUSHI-USD و اهرمهای تا ۲۵ برابر را ارائه میکند.
امکان کراس مارجین هم وجود دارد؛ به این شکل که وثیقه شما میتواند برای انجام معامله مارجین در تمام دفاتر سفارش پرپچوال به کار گرفته شود و برخلاف معاملات مارجین که حداکثر ۲۸ روز مهلت دارند، قراردادهای پرپچوال تاریخ انقضایی ندارند.
انواع کارمزدها در dYdX
dYdX از یک مدل کارمزد سفارشگذار (Maker) و سفارشبردار (Taker) یا به اصطلاح میکر-تیکر برای تعیین کارمزد ترید استفاده میکند و بسته به اینکه شما میکر باشید یا تیکر، کارمزد متفاوتی پرداخت میکنید.
- سفارشهای میکر سفارشهایی هستند که بهمحض ثبتشدن انجام نمیشوند و ممکن است انجامشدن آنها کمی طول بکشد. این سفارشها باعث افزایش نقدینگی دفتر سفارشات صرافی میشوند؛
- سفارشهای تیکر برخلاف انواع میکر، بهطور آنی انجام میشوند و نقدینگی دفتر سفارشات را کاهش میدهند.
شیوه تخصیص کارمزدها در اکثر صرافیها به این شکل است که کسانی که سفارش میکر ثبت میکنند، بهدلیل تأمین نقدینگی صرافی، کارمزد کمتری پرداخت میکنند و کسانی که سفارش تیکر ثبت میکنند، بخش بیشتری از کارمزد را پرداخت میکنند. بنابراین اگر برای انجام معامله خود عجله ندارید، میتوانید سفارش تیکر ثبت کنید تا کارمزد کمتری شامل حالتان شود.